“Herken jij de dilemma's in de casus van de 'Familie Yang'? We horen graag hoe jij met een dergelijk voorbeeld bent omgegaan, welke tips je hebt en welke suggesties voor oplossingen.
Lees hieronder de toelichting en bij 'Motivatie' vind je de casus.”
Toelichting
De komende periode plaatsen we in Vraag & Antwoord een aantal casussen waarbij diverse dilemma’s aan de orde komen.
Hoe gaan we om met deze dilemma’s, wat kunnen we doen om deze dilemma’s te verminderen of uit de wereld te helpen? We nodigen jullie uit om alvast vanuit jullie praktijkkennis en ervaringen, ideeën, goede voorbeelden en mogelijke oplossingen daarover met ons te delen.
Waarom?
Augeo Foundation heeft van VWS de opdracht gekregen om een brede reflectie op de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te organiseren. Het doel is om het gebruik van de meldcode een extra impuls te geven en professionals te helpen deze in de dagelijkse praktijk beter toe te passen. Daartoe houden we in het najaar 15 bijeenkomsten waarin we met een groep professionals uit de praktijk aan de hand van een casus zoeken naar ideeën over ‘hoe om te gaan met de dilemma’s die in de dagelijkse praktijk aan de orde kunnen zijn’. Vervolgens gaan we de casussen, de analyse ervan en de uitkomsten van de bijeenkomsten, oftewel de ‘lessons learned’ en wat je daar mee kan in de praktijk, heel toegankelijk en breed delen met alle professionals die werken met de meldcode.
We leggen hier op ons channel ‘Veiligheid in gezinnen’ graag de eerste casussen voor en nodigen iedereen uit te reageren op de dilemma’s die we hier schetsen. In theorie weten veel professionals hoe te handelen en welke stappen te nemen in casussen als deze. In praktijk blijkt dat minder makkelijk en staan er allerlei dingen in de weg om te handelen.
Fijn als jij, vanuit je praktijkkennis, je ervaringen, ideeen, goede voorbeelden daarover deelt.
NB. Het is bekend dat scholing over werken met de meldcode voorwaarde is om er ook daadwerkelijk goed mee te kunnen werken. Dit blijkt in de praktijk onvoldoende om de hier besproken dilemma’s uit de weg te ruimen; we zoeken dus andere voorbeelden, manieren en oplossingen.
Motivatie
Casus: De familie Yang
Deze casus betreft een familie van Chinese afkomst: Julan 3 jr; Jia 4 jr; Lian 14 jr; Ouders en een inwonende Oma (80).
Beschrijving van de situatie:
- Julan is een jongetje van Chinese afkomst. Hij gaat vier dagen naar de kinderopvang. Zijn zus Jia kwam ook naar de opvang. Ze gaat sinds een half jaar naar school.
- Julan wordt ’s ochtends gebracht door zijn oudste zus, Lian. Meestal komt zij hem ook weer ophalen, soms haalt oma Julan op.
- Er is twee keer contact geweest tussen kinderopvang en de ouders: bij de aanmelding van Jia en daarna bij de aanmelding van Julan. De ouders werken in Duitsland en zijn alleen in het weekend thuis. Oma zorgt door de week voor de kinderen.
- Julan vraagt veel aandacht in de groep. Hij pakt eten en speelgoed af van andere kinderen, luistert nauwelijks naar aanwijzingen of opdrachtjes van PM-er, kan niet goed omgaan met regels en structuur kortom: hij gaat zijn eigen gang en speelt veel alleen. Julan loopt wat achter in zijn lichamelijke en motorische ontwikkeling. Daarnaast valt op dat hij vaak moe is en in slaap valt als hij in een rustig hoekje aan het spelen is of tijdens het voorlezen.
- Tijdens een gezamenlijke lunch ontdekken Liesbeth, de PM-er van Julan en Marit, de voormalige PM-er van Jia dat er veel overeenkomsten zijn in het gedrag van beide kinderen. Marit vertelt dat Jia zelfs een keer kwaad is weggelopen en helemaal in haar eentje naar huis is gegaan na een ruzie met een ander kind. Ze is achter haar aangerend en trof oma thuis aan. Ze heef toen gesproken met de oma waarbij de oudste zus Lian tolkte, omdat de oma geen Nederlands spreekt. Marit vertelt dat de oma vooral vriendelijk lachte en knikte, maar dat ze vermoedt dat oma de helft niet begreep van wat er gezegd werd. Zus Lian beloofde het verder af te handelen en de volgende dag was Jia weer gewoon op de opvang.
- Liesbeth realiseert zich dat ze ouders nooit ziet, dat de oudere zus wel veel verantwoordelijkheid heeft en dat oma het steeds minder goed aan lijkt te kunnen.
Dilemma: signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld worden onvoldoende herkend door verschillende professionals, in het bijzonder emotionele verwaarlozing wordt onvoldoende herkend.
- Hoe zorgen we ervoor dat professionals signalen eerder herkennen en objectief vastleggen in het dossier?
Dilemma: als professionals signaleren / signalen opvangen of een ‘onderbuikgevoel’ hebben, betekent dat niet automatisch dat zij de meldcode hanteren.
- Hoe zorgen we ervoor de meldcode een onderdeel is het van het professioneel handelen van alle professionals?
Dilemma: er is onduidelijkheid over het functioneren van de keten en het bij elkaar brengen van signalen in het kader van vroegtijdig en onderlinge afstemming. Ofwel: welke informatie mag je op welke manier met wie delen?
- Hoe zorgen we ervoor dat professionals weten hoe en wanneer zij informatie kunnen delen, intern en met partnerorganisaties, wanneer dat nodig is om tijdig passende hulp te verlenen of in gang te zetten?
- Na een tijdje lukt het om een gesprek met ouders te organiseren. De ouders beloven stellig dat ze het beter gaan doen, hoewel ze de zorgen niet begrijpen. ‘Er zijn veel meer Chinese gezinnen waar ouders vanwege werk veel afwezig zijn en in hun cultuur zorgen familieleden nu eenmaal beter voor elkaar en zijn gezinsverbanden nu eenmaal veel hechter. Ze zijn het niet eens met de signalen, Julan en Jia functioneren prima thuis en mogelijk zijn de regels voor de kinderen op de opvang ook niet duidelijk, met al die wisselende leidsters.’ Al snel blijkt dat er niets verandert in het gedrag van Julan en Lian blijft Julan ophalen, maar is de laatste tijd vaak te laat en komt dan gehaast na sluitingstijd aanrennen. Oma komt niet meer naar de opvang, volgens Lian is ze ziek.
Dilemma: Obv culturele waarden geven professionals een andere betekenis aan het gedrag van de ouders.
- Hoe zorgen we ervoor dat professionals handelingsbekwaam zijn bij zorgen in een gezin met een andere culturele achtergrond?
Hallo Annemieke,
Als locatiemanager kinderopvang heb ik soortgelijke situaties meegemaakt. Wij werken met een logboek per kind wanneer er zorg is wat in onze sharepoint omgeving staat. De intern begeleider van het kindcentrum kan hierbij, even als alle pm'ers. Zo proberen we een laagdrempelige omgeving te hebben waarin snel de zorgen even gedeeld kunnen worden met datum en situatieschets. Het valt toch nog wel eens tegen om dit te doen, omdat het vaak na werktijd moet gebeuren, dus helemaal tevreden ben ik er nog niet mee.
Over het cultuurverschil op thema's als ouderbetrokkenheid en opvoeding; ik kijk nog wel eens op de site van Lowan, daar is informatie te vinden over de cultuur van een land en de kijk op opvoeding, onderwijs. Dat kan helpen om zelf alvast wat meer te weten. Ik schakel vaak al bij het eerste kennismakingsgesprek op de kinderopvang een tolk in. Vaak in samenwerking met de jeugdverpleegkundige zodat we samen uit kunnen leggen wat ouders van ons kunnen verwachten, wat wij van hen verwachten. Ook kunnen ouders dan uitleggen hoe zij denken over de opvang, school, opvoeding, dagritme van kinderen enz.
Ik blijf deze post met grote interesse volgen! Ik denk ook dat er op dit gebied nog meer verbeterd kan worden.
Groeten Marriëtte Doze
een goede professional start bij mijn weten altijd de meldcode stap 1 en 2 op wanneer er zorgen zijn rondom een kind(eren).
de vervolg stap is om informatie te verzamelen en de "volledige" situatie in kaart te brengen; evt. een RTO organiseren om je zorgen te bespreken met alle betrokken,
zeker met de ouders.
Je voorkomt op deze manier dat er "aannames gedaan worden" en er een situatie ontstaat waarbij er gehandeld/geoordeeld wordt zonder de feiten, cultuur-gewoontes etc. helder te hebben.
wanneer de feiten allemaal duidelijk zijn kan er "gewogen worden" of de zorgen terecht zijn en dat er verdere acties nodig zijn óf dat wederzijds begrip is voor de situatie en er heldere afspraken liggen waarbij ieders verantwoordelijkheid genomen wordt , zodat de kinderen de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Ik lees de presentatie van de casus met verbazing... het roept vele vragen op - en het stikt van de aannames.
Als allereerste tip - leer objectief kijken.
Als 2e tip - probeer te begrijpen - in plaats van conclusies te trekken.
Waar gaat het echt over - en hoe kan een en ander verstaan worden. Letterlijk in dit geval.
Het gaat over een manneke van 3 jaar van Chinese ouders die 5 dagen per week onder de hoede van oma thuis functioneert. Op basis daarvan mag met enige zekerheid aangenomen worden dat dit kind vooral de Chinese taal beheerst. Het is niet zeker of Lian (en/of ouders) Nederlands met hem spreken.
Stel je voor, je komt als 3 jarige in een omgeving waar een taal gesproken wordt die je niet begrijpt. Welke andere manier van uitdrukken rest Julan dan anders dan middels gedrag.
Hoe aannemelijk is het dat hij in deze omgeving door onbegrip (wederzijds) frustraties op doet? En zo ja, in hoeverre kan deze taalbarrière alleen al verklaren wat er gebeurt. Luistert hij niet naar opdrachtjes, of snapt hij simpel weg niet wat er gezegd of gevraagd wordt? Doet hij maar zijn eigen ding, of is hem niet helder wat hem en groepsleden verwacht wordt? Feit - er is waar te nemen dat hij eten en spullen van anderen afpakt. Feit - het is zichtbaar dat hij veel alleen speelt. Feit - zijn zus (incidenteel oma) komen hem halen - (feit) na verloop van tijd komt zijn zus vaak (hoe vaak is vaak?) te laat en rennend aan bij de opvang. Voor dit laatste is wellicht een heel goede reden. Vraagt iemand wat hiervoor de verklaring is?
Ik ben het met de vorige schrijver eens - verschil in Cultuur moet niet onderschat worden. De Chinezen doen het niet slecht in de wereld. Ergens in hun manier van samenleven en opvoeden zitten goed functionerende aspecten. Daar mogen we van uit gaan, naar mijn idee. Een 80 jarige oma is niet zonder meer ongeschikt als verantwoordelijke volwassene. Haar competentie wordt echter wel in twijfel getrokken. De keuze van ouders om 5 dagen van huis te zijn zou in een ander perspectief komen, als open en oprecht aan hen gevraagd wordt wat daarin hun overwegingen zijn, hoe zij de gevolgen daarvan voor de kinderen zien en beleven. In de casus klinkt afkeuring daarover door. Er wordt aangenomen dat de oudere zus veel verantwoordelijkheid heeft - dat weten we niet.
Julan slaapt in op ontspannen momenten (feit) - is dat een probleem of een teken van zich veilig voelen? Hij is moe - mij is niet helder waar dat feitelijk uit blijkt. Julan zou wat achter lopen in ontwikkeling - waar blijkt dat uit? Wat is 'wat achterlopen'? Is het alarmerend, kan het verband houden met groeifasen die niet langs een lat te leggen zijn? Wie heeft deze achterstand vastgesteld (en op basis van welk onderzoek vanuit welke functie)? Zomaar iets roepen.... daar is dit kind niet mee geholpen, en de ouders ook niet. Wat kan hij niet dat hij echt wel zou moeten beheersen - en zijn daar verklaringen voor te bedenken? Wordt aan ouders hierover opheldering gevraagd... dat stuk ontwikkeling tot dan toe.
Er wordt gesuggereerd dat de zogenoemde vele overeenkomsten (welke) tussen beide kinderen een punt van zorg zijn. Waar blijkt dat uit. De herinneringen van Marit rond het gesprek met oma, waarbij de oudste zus tolkt, is gedateerd en ik hoor daar geen feiten. Enige feit - het kind is zelf naar huis gelopen. Dat oma de helft niet begrijpt is een vermoeden. Op basis waarvan? De andere helft begrijp ze dus wel! Het vriendelijk lachen, is dat een teken van onbegrip? Of zou dat cultureel bepaald kunnen zijn? Hoe komen we daar achter?
Dat er na dit gesprek niets verandert - is dat een bewijs van het onbegrip, of zou dit eveneens verklaard kunnen worden door verschil in cultuur en de wens van deze ouders en oma om hun eigen weg hierin te blijven volgen? En als je dan al - een jaar geleden - een gesprek aangaat waarbij een kind tolkt en je twijfelt of je boodschap overkomt - dan zorg je verdorie toch voor en vervolg gesprek - met ouders erbij - en een gegarandeerd goede tolk ... of...? Ik lees niet dat hier vervolg aan gegeven is. Maar het wordt nu wel naast de situatie van Julan gelegd.
Wat is hier nu eigenlijk het probleem in deze casus? De meldcode zou op dit moment niet eens in me opkomen.
Ik zou met mijn team er alles aan doen om het gedrag van Julan niet te problematiseren, maar te gaan observeren om te ontdekken welke patronen daarin te herkennen zijn. In wat voor soort situaties pakt hij dingen af? En is moeilijk delen niet heel normaal voor een 3-jarige? Hoe lossen we dat op? Eet hij op de eetmomenten? Zijn er tekenen van honger tussentijds? In welke situaties vertoont hij dit gedrag juist niet (de positieve uitzondering)? Welke factoren lijken daarop van invloed te zijn (moment van de dag / week / personeel / kind / activiteit - noem maar op). Kunnen we dat ontdekken?
Welke hypotheses kunnen verzonnen worden waarmee een en ander verklaard kan worden? En wat zegt dat vervolgens over wat Julan nodig zou kunnen hebben? Hoe kunnen wij daarvoor zorgdragen?
Welke informatie missen we - kunnen ouders hierin meedenken - zodat we tot beter begrip komen. Zij zijn de deskundigen - als je het mij vraagt!
Kernvragen zouden voor mij zijn:
- Hoe vinden wij (als team) een weg om Julan te bereiken - zodat er communicatie mogelijk is (waardoor hij ook antwoord kan geven op wat we verwachten). Ik vraag me dan af: Wat let de leiding om zich in te zetten. Bijvoorbeeld door zich te verdiepen in hoe de basale dagelijkse begrippen in het Chinees tot expressie gebracht worden? Of inschakelen van een tolk of en vertaalapp.
- Hoe kunnen wij ervoor zorg dragen dat Julan zich op zijn gemak voelt, zich begrepen voelt en kan ontspannen in de opvang. Rekening houdend met zijn zich niet verbaal kunnen uitdrukken en verschil in cultuur.
Dus dilemma 1 - herkennen van signalen. Mijn boodschap zou zijn: Kijk eerst eens heel goed en feitelijk waar je het echt over hebt. En laat alle invulling en conclusies van de baan.
Vriendelijke groeten,
Hetty
Hallo Annemiek,
Ga eerst aan de oudste vragen of er verdere familieleden zijn die b.v. in de buurt wonen en wel bereikbaar zijn. Zodat zij beter kunnen tolken want ook oudste zus zal vermoedelijk heel veel niet begrepen hebben. Dus niet getolkt hebben naar/aan oma. Daarbij oma zal vermoedelijk ook ziek zijn en dan is het in de cultuur heel gewoon dat samen voor en met elkaar gezorgd wordt. Dit is in meerdere culturen. Daarbij ouders die in Duitsland moeten werken kunnen niet ook tegelijkertijd hier nog voor hun kinderen zorgen. Ga niet van die gekke toeren uithalen om kinderen uit huis te plaatsen. Dan vervreemd je hen van hun cultuur. Dit is veel schadelijker en geeft veel grotere problemen. Vooral kennis eigen maken over hun cultuur en gewoonten. Vandaaruit gaan kijken hoe je minimale ombuigingen kunt realiseren. Daarbij de positie van een jongetje is in de Chinese cultuur en dan zijn er ook nog weer verschillen in de Chinese cultuur anders dan die van meisjes en ook met plek in gezin met Ned. cultuur. Dus heel wat werk voor jullie om aan te sluiten bij gebruik en gewoonten van deze mensen. Ik weet niet veel maar wat ik heb benoemd weet ik wel. Heb respect voor gebruiken, gewoonten en cultuur van je medemens. Ook hierin en dit is een van de starheden die eigen is aan de Nederlandse cultuur. Zeggen dat mensen ruimte hebben maar eigenlijk anderen zaken opleggen zonder respect voor de eigen cultuur en gewoonten van die medeburger.